HALKA HİTABEN YENİ MESAJ – GELECEK İÇİN UMUT

HALKA HİTABEN YENİ MESAJ – GELECEK İÇİN UMUT

Küresel ekonomik kriz, uluslararası siyasi çalkantı (türbülans) koşullarında ülke nasıl yönlendirilmelidir? Yaklaşık olarak böyle bir talimat, Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev’in Kazakistan halkına hitaben yaptığı son Mesajında yer almıştır. Bununla birlikte, önerilen önlemlere bakılırsa, Kazak lider böylesine zor bir görevle başa çıkmak ve ülkede istikrarı korumak için her imkana sahip.

DEĞİŞİM ZAMANINDA YAŞAMAK

Aslında, K.Tokayev’in saltanatı, başlangıçta, cumhurbaşkanlığı döneminin en başında bir takım sorunlarla karşı karşıya kaldı. 2019 yılında, barışçıl bir iktidar devrinin ardından K.Tokayev, yaklaşık 30 yıldır cumhuriyeti yöneten N.Nazarbayev’in yerine geçti. Ve 2020’de küresel koronavirüs salgını patlak verdi. Yeni seçilen devlet başkanı, hoş karşılanmayan, popüler olmayan ve bazen oldukça zor olan kararlar almak zorunda kaldı. Ve bunun sadece bir başlangıç olduğu ortaya çıktı.

Nüfusa toplu aşılama yapıldıktan sonra, virüs zayıfladı ve karantina önlemleri kaldırıldıktan sonra, resmen gaz fiyatlarındaki bir artışın neden olduğu, ancak gerçekte – eski elitin intikam alma girişiminden kaynaklanan kitlesel isyanlar ve ayaklanmalar cumhuriyeti sarıp, kasıp kavurdu. K.Tokayev burada da Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nden yardım istemek de dahil olmak üzere kararlı adımlar atarak bu kritik durumdan çıkmayı başardı. Cumhurbaşkanı, yerel oligarşiye resmen ‘savaş’ ilan etti ve anayasa reformunu ayrıntılarıyla ele aldı. Bu, ülke çapında bir referandum ile sonuçlandı, bu sayede İşiten Hükümetin yaratılması ve halkın devlete olan güveninin garantörü olma umutları vardı. Paralel olarak, devlet kurumlarının ileriye dönük dönüştürülmesi için bir temel oluşturuldu.

HOŞ GELDİNİZ, YATIRIMLAR!

Parlamento oturumunun açılışında K.Tokayev tarafından dile getirilen yeni Mesaj, aslında Kazakistan’ın gelecekteki politikası için bir manifesto haline geldi. Kazakistan Cumhurbaşkanı yabancı ortaklara açık bir sinyal verdi – bizim uzun vadeli ekonomik işbirliğine bağlı ve yatırıma açık olduğumuzu söyledi. Özel girişimciliğin teşvik edilmesi, rekabetin geliştirilmesi, idari engellerin azaltılması, vergi ve gümrük idaresi alanındaki mevzuatın iyileştirilmesi – bu, Mesajda beyan edilen niyetlerin tam listesi değildir. K.Tokayev, en hassas anlardan bazılarında bunları açık ve net ifade etti.

– Hükümete sanayi sektörünün yatırım çekiciliğini artırması talimatını veriyorum’ dedi. – ‘Şimdi serbest ekonomik bölgelerin geliştirilmesi için temelden farklı bir politikaya geçmemiz gerekiyor. Bu konu, yabancı işletmelerin Kazakistan’a taşınmasıyla bağlantılı olarak özellikle önemlidir’ dedi.

Kazak lider, serbest ekonomik bölgeler için yatırım teşviklerin sağlamaya farklı yaklaşmayı önerdi – ilkeye göre, yatırım ne kadar büyük ise, o kadar çok faydadan yararlanılacaktır. Hükümet ayrıca, tüm yatırım yükümlülüklerini sadakatle yerine getiren işletmeler için serbest ekonomik bölgelerin topraklarındaki karmaşık arazi mülkiyet sorununun çözmek zorunda kalacak.

K.Tokayev, ülkenin transit potansiyelinin güçlendirilmesini bir diğer önemli faktör olarak nitelendirdi.
– Mevcut jeopolitik durum göz önüne alındığında, Kazakistan’ın Asya ve Avrupa arasındaki en önemli kara koridoru haline geldi, – diye vurguladı. – Açılan fırsatları tam anlamıyla yararlanmamız ve gerçekten küresel öneme sahip bir ulaşım ve transit merkezi haline gelmemiz gerekiyor.
Kazakistan, Aktau’da bir konteyner merkezinin oluşturulması veya Trans-Hazar koridorunun geliştirilmesi gibi bu tür büyük projelerin uygulanmasına şimdiden başladı. Ayrıca, ‘Kazakistan Temir Zholy’ adlı ulusal şirketin tam teşekküllü bir transit ve lojistik şirketine dönüştürülmesi planlanmaktadır. K.Tokayev, herkesin malumu olan ‘her şeyin çözümü’ personel meselesini de unutmadı. Cumhuriyetin göç politikası daha etkin hale getirilecek ve yüksek nitelikli yabancı uzmanlara tercihler verilecektir.

– Cumhurbaşkanı, ‘ekonomimize 300 bin dolardan fazla yatırım yapan yabancı işadamları on yıllık vize ve oturma izni alma fırsatına sahip olacaklar, – diye söz verdi.

EN ÖNEMLİSİ EVDEKİ HAVADIR

K. Tokayev’in Mesajının bir diğer önemli gündemi, sadece Yeni Kazakistan değil, Adil bir Kazakistan’ın inşası idi ve devletin sadece ekonomik özgürlüğü desteklemekle kalmayıp, aynı zamanda vatandaşlarına aşırı piyasa dalgalanmaları durumunda kararlı bir şekilde koruyacağının sözünü verdi. Ve ayrıca – gelecek nesillere özen göstermek için Ulusal Fonun yıllık yatırım gelirinin %50’sini küçük çocuklar için özel tasarruf hesaplarına ayırmayı vaat etti.

– Milli servetin adil dağılımı ve her vatandaş için eşit fırsatlar – reformlarımızın temel amacıdır, – dedi K.Tokayev.

Cumhurbaşkanının Mesajına göre, Kazakistan’da sağlık ve eğitim gibi alanlar ek finansman alacaklar ve buna bağlı olarak hizmetlerinin kalitesini artıracaktır. Buna ek olarak, devlet asgari ücreti belirlemek, boyutunu kademeli olarak artırmak, emeklilik sistemini ‘yeniden başlatmak’ ve kadınlar için emeklilik yaşını 2028 yılına kadar 61 yıl olarak sabitlemek için yeni bir metoldoloji getirmeyi planlıyor. Çocuk bakımı ödemelerinin süresi1,5 yıla kadar artırılacak ve sosyal sigorta sistemindeki katılımcılar için iş kaybı ödemeleri artacaktır.

Ve elbette, adaletten bahsedecek olur isek, yargı sisteminde köklü bir reform ve yargının acilen yenilenmesi ve iyileştirilmesi olmadan yapılamaz. Aynı zamanda, havuç ve sopa yöntemine göre, hakimlerin faaliyetlerine müdahalenin sınırlandırılmasının yanı sıra, hakimlerin ciddi ihlallere karşı sorumlulukları güçlendirilecektir.

SİYASİ ALANIN TEMİZLENMESİ

Deneyimli bir politikacı ve yetkin bir stratejist olan K.Tokayev, Kazakistan’ın eski ve yeni elit kısımları arasındaki olası çatışmaları dikkate alıyor. Açık bir çatışmadan kaçınmak için, Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, iç siyasi gerilimi azaltmak ve durumu yatıştırmak için, cumhuriyetteki durumun nispeten sakin ve istikrarlı olduğu ve ekonomik krizin henüz ivme kazanmadığı bir anı seçerek, şimdiden bir dizi adım attı.

Mart ayında K.Tokayev, sadece saflarından ayrılarak, üyelikten çıkarak, eski hükümetin ‘Nur Otan’ adlı partisini hükümet yanlısı statüsünden zarif bir şekilde mahrum etti. Daha sonra, yeniden markalaştıktan sonra, parti adını ‘Amanat’ olarak değiştirdi. Bir sonraki başarılı hamle, seçim kampanyalarının takvimini değiştirmek için mevcut Mesajda açıklanan karardı. Olağanüstü erken cumhurbaşkanlığı seçimleri, bu yılın sonbaharı olarak K.Tokayev tarafından planlandı.

– Benim için devletin çıkarları her şeyin üstündedir, – dedi O. – Bu nedenle, kendi görev süremin kısaltılmış olmasına rağmen erken cumhurbaşkanlığı seçimine gitmeye hazırım.
Bir başka başkanlık girişimi, cumhurbaşkanlığı görev süresinin 7 yıla kadar uzatılması, ancak adayın yeniden seçilme hakkı olmayacaktır, bu da gücün tek elde birikmesi, tekelleşmesi risklerini önemli ölçüde azaltacaktır. Mazhilis ve Maslikhat’ın seçim kampanyasının da planlanandan önce – 2023 kışında yapılması planlanıyor. Partilerin kayır prosedürleri zaten önemli ölçüde basitleştirildi, kendi adaylarıyla seçimlere erişime izin verildi, bu da, K.Tokayev’e göre, siyasi rekabetin yoğunlaşacağı ve yeni bir milletvekilleri dalgasının ortaya çıkmasına katkıda bulunacağı anlamına geliyor.

Cumhurbaşkanı, – gelecekte yalnızca oyların çoğunluğunu alan siyasi güçlerin temsilcileri değil, diğer parlamento partilerinin temsilcileri de hükümete girebilecek,– diye duyurdu.

Yukarıda yazılanları özetlersek, Kazak makamlarının ülkeyi zor zamanların beklediğinin gayet iyi farkında oldukları sonucuna varılabilir ve durumun istikrarsızlaşmasını önlemek için dış ve iç faktörleri göz önünde bulundurarak derhal önleyici tedbirler almaya çalıştıklarını söyleyebiliriz. Şimdi Başkan K.Tokayev, Kazakistan için çok parlak olmasa da en azından istikrarlı ve ekonomik olarak müreffeh bir gelecek yaratmak için en uygun stratejiyi seçti. Onun ne kadar haklı olduğunu zaman gösterecektir.

HABER: ABDULLAH YİĞİT

FOTOĞRAF: https://www.akorda.kz/